Posted in Русский, գարուն

Дополнительное задание

Заюшкина избушка

Жили-были лиса да заяц. У лисы была избушка ледяная, а у зайца — лубяная. Пришла весна — красна, у лисы избушка растаяла, а у зайца стоит по-старому. Вот лиса попросилась у него переночевать, да его из избушки и выгнала!

Идёт дорогой зайчик, плачет. Ему на встречу — собака:

— Тяф-тяф-тяф! Что, зайчик, плачешь?

— Как же мне не плакать? Была у меня избушка лубяная, а у лисы — ледяная. Попросилась она ко мне ночевать, да меня же и выгнала!

— Гав! Не плачь, зайчик! Я твоему горю помогу!

Подошли они к избушке, собака стала гавкать:

— Тяф – тяф — тяф! Поди, лиса, вон!

А лиса им с печи отвечает:

— Как выскочу, как выпрыгну, пойдут клочки по закоулочкам! Собака испугалась и убежала.

Зайчик опять идёт дорогой, плачет. Ему на встречу — медведь:

— О чём, зайчик, плачешь?

— Как же мне не плакать? Была у меня избушка лубяная, а у лисы — ледяная, попросилась она ко мне ночевать, да меня же и выгнала!

— Не плачь! Я твоему горю помогу!

— Нет, не поможешь! Собака гнала — не выгнала и тебе не выгнать!

— Нет, выгоню!

Подошли они к избушке, медведь как закричит:

— Поди, лиса, вон!

А лиса им с печи:

— Как выскочу, как выпрыгну, пойдут клочки по закоулочкам!

Медведь испугался и убежал.

Идёт опять зайчик, ему на встречу бык:

— О чём, зайчик, плачешь?

— Как же мне не плакать? Была у меня избушка лубяная, а у лисы — ледяная. Попросилась она ко мне ночевать, да меня же и выгнала!

— Пойдём, я твоему горю помогу!

— Нет, бык, не поможешь! Собака гнала — не выгнала, медведь гнал — не выгнал и тебе не выгнать!

— Нет, выгоню!

Подошли они к избушке, бык как заревел:

— Поди, лиса, вон! А лиса им с печи:

— Как выскочу, как выпрыгну, пойдут клочки по закоулочкам!

Бык испугался и убежал.

Идёт зайчик опять дорогой, плачет пуще прежнего. Eму на встречу петух с косой:

— Ку-ка-ре-ку! O чём, зайчик, плачешь?

— Как же мне не плакать? Была у меня избушка лубяная, а у лисы — ледяная. Попросилась она ко мне переночевать, да меня же и выгнала!

— Пойдём, я твоему горю помогу!

— Нет, петух, не поможешь! Собака гнала — не выгнала, медведь гнал — не выгнал, бык гнал — не выгнал, и тебе не выгнать!

— Нет, выгоню!

Подошли они к избушке, петух лапками затопал, крыльями забил:

— Ку-ка-ре-ку-у! Иду на пятах, несу косу на плечах, хочу лису посечи, слезай, лиса, с печи! Поди, лиса, вон!

— Обуваюсь!

Петух опять:

— Иду на пятах, несу косу на плечах, хочу лису посечи, слезай, лиса, с печи! Поди, лиса, вон!

Лиса опять говорит: — Одеваюсь!

Петух в третий раз:

— Кукареку! Иду на пятах, несу косу на плечах!…

Лиса выскочила из избушки, петух взмахнул косой – её и след простыл!

И стали они с зайчиком жить — поживать в лубяной избушке.

ВОПРОСЫ И ЗАДАНИЯ

Решите тест:

  1. Из чего была избушка лисы?

а) Из дуба
б) Изо льда
в) Из кирпича

2. Какая избушка была у зайца?

а) Лубяная
б) Ледяная
в) Липовая

3. Почему Лиса попросилась переночевать к зайцу?

а) Её избушка сгорела
б) Её избушка растаяла
в) Её избушка сломалась

4. Почему заяц остался на улице?

а) Его избушка растаяла
б) Его избушка сгорела
в) Его выгнала лиса

5. Почему собака испугалась лисы?

а) У лисы было ружьё
б) Она пригрозила их порвать на клочки
в) Она пригрозила выгнать их из избушек

6. Смог ли волк выгнать лису из избушки?

а) Смог
б) Не смог
в) В сказке не было волка

7. Почему медведь не смог выгнать лису?

а) Она не открыла дверь
б) Испугался

8. Что нес с собой петух?

а) Косу
б) Ружьё
в) Нож

9. Почему лиса испугалась петуха?

а) Он пригрозил ее заклевать
б) Он пригрозил ее посечь косой

10. С кем стал жить заяц в конце сказки?

а) С лисой
б) С петухом
в) Ни с кем

Ответьте на вопросы.

  1. В какое время года происходят события в сказке?
    • Весной была.
  2. Как можно охарактеризовать лису?
    • Она и хитрая и трусливая.
  3. Почему зайчик был грустный?
    • Лиса выгнала ее.
  4. Какие герои сказки пытались выгнать лису?
    • Собака, медведь и бык попытались.
  5. Кто вернул зайчику жилье?
    • Петух вернул зайцу ее жилье.
  6. Кто настоящий герой в сказке?
    • Петух был героем.
  7. Какими словами можно охарактеризовать петуха?
    • Петух был хитрый, храбрый…
  8. Что победило в сказке: добро или зло?
    • Победила добро.
Posted in Ինքնաստուգում, Մայրենի, գարուն

Ինքնաստուգում

Վագրը

Կարդա´ տեքստը և կատարի´ր առաջադրանքը։

Կատվազգիների ընտանիքին պատկանող այս կենդանին ամենախոշոր գիշատիչներից է: Վագրի մարմնի երկարությունը հասնում է մինչև երեք մետրի, իսկ կշիռը մոտ երեք հարյուր կիլոգրամ է

Վագրն ապրում է լեռնային անտառներում: Հրաշալի որսորդ է։ Վազում է արագ և կարող է երկար հետապնդել որսին: Սակայն այդպես ավելի քիչ է պատահում։ Խորամանակ գիշատիչը մեծ մասամբ հարձակվում է թաքստոցից․ շերտավոր գունավորման շնորհիվ թաքնվում է թփերի մեջ և նույնիսկ մոտիկից չի նկատվում: Բացի այդ՝ որսում է հիմնականում հիվանդ ու թույլ կենդանիներ։ Վագրը որսին հետապնդելիս երկար լողում է, սակայն սիրում է նաև հենց այնպես լողալ։

Վագրի հզոր ժանիքներ ունի, բայց անգամ թաթի մի հարվածով կարող է որսին սպանել։

Նրա ցատկերը հասնում են հինգ մետրի։

Վագրը հարձակվում է եղջերուների, վարազների, լեռնային այծերի, իսկ հնարավորության դեպքում՝ նաև ընտանի կենդանիների վրա: Եթե որս չի գտնվում, քաղցած վագրը սնվում է գորտերով, մկներով, նույնիսկ մորեխներով: Բայց կարող է նաև երկար ժամանակ դիմանալ առանց սննդի:

Մարդու վրա վագրը հարձակվում է, երբ վերջինս փորձում է բռնել կամ սպանել նրա ձագին, վիրավորում է գազանին կամ էլ խանգարում որսն ուտելուն:

Վագրը ունենում է երկուսից չորս ձագ: Ապրում է քսան և ավելի տարի:

Այժմ վագրերի թիվը խիստ կրճատվել է։ Նրանք գրանցված են Բնության պահպանության միջազգային միության Կարմիր գրքում:

Առաջադրանքներ

1. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը: Վագրն ապրում է.

  • լեռներում
  • անտառներում
  • անապատներում
  • լեռնային անտառներում

2․ Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը: Վագրը կշռում է.

  • 500 կգ
  • 1 տոննա
  • 250 կգ
  • 300 կգ

3․ Ընդգծի´ր սխալ պատասխանը: Վագրը որս անելիս.

  • թաքնվում է թփերի մեջ և գաղտագողի է հարձակվում,
  • չի թաքնվում և գաղտագողի չի հարձակվում:

4․ Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը:

  • Վագրերը ջրից վախենում են և երբեք ջուրը չեն մտնում։
  • Վագրերը ջրային կենդանիներ են և ապրում են ջրում։
  • Վագրը որսին հետապնդելիս երկար լողում է, սակայն սիրում է նաև հենց այնպես լողալ։
  • Վագրերը լողալ չեն սիրում և ջուրը մտնում են միայն որսին հետապնդելիս։

5․ Տեքստից դո´ւրս գրիր այն հատվածը, որտեղ գրված է, թե ինչով է սնվում վագրը, երբ որս չի գտնում։

Եթե որս չի գտնվում, քաղցած վագրը սնվում է գորտերով, մկներով, նույնիսկ մորեխներով:

6․ Գրի´ր՝ ի՞նչ նոր բան իմացար վագրերի մասին:

Իմացա, որ վագրները իրենց համար կարող են ամեն դեպքում ուտելիք գտնել և կարող է թռնել մինչև հինգ մետր։

7․ Գրի´ր կապույտ ներկված բառերի հականիշները։

Արագ-դանդաղ

Երկար- կարճ

Քիչ-շատ

Հիվանդ-առողջ

8․ Դո՛ւրս գրիր երկու թիվ ցույց տվող բառ՝ թվական: 1 3 2 300

9․ Ինչպիսի՞ն է վագրը։ Գրի՛ր երկու բառ։ 1.գծավոր 2.գիշատիչ

10․ Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը: «հրաշալի», «թույլ» բառերը ցույց են տալիս.

  • թիվ
  • առարկա
  • գործողություն
  • հատկանիշ
Posted in Հայրենագիտություն, գարուն

Արգիշտի Առաջին. Էրեբունի քաղաք

Ուրարտու, Վանի թագավորություն

Մ. թ. ա. 9-րդ դարում Հայկական լեռնաշխարհի Վանա լճի ավազանում առաջացավ Վանի հայկական (Արարատյան) թագավորությունը` Ուրարտուն, Բիայնիլին: Պետության հիմնադիրը Արամե թագավորն էր: Վանի թագավորությունը ժամանակի ամենազարգացած տերություններից էր:

Վանի թագավորության Արգիշտի Առաջին արքան կառուցեց Էրեբունի բերդաքաղաք: Առաջին բնակիչները զինվորներ էին` թվով 6600: Արգիշտի Առաջինի թողած սեպագիր արձանագրությունը համարվում է Երեւանի ծննդյան վկայականը։ Առձանագրության մեջ Արգիշտի թագավորհ վկայում է. «Խալդ աստծո մեծությամբ Արգիշտին՝ Մենուայի որդին, այս անառիկ ամրոցը կառուցեց և անվանեց Էրեբունի քաղաք՝ ի հզորություն Բիայնա երկրի և ի սարսափ  թշնամիների: Արգիշտին ասում է… Հողն ամայի էր, այստեղ ես մեծ գործեր կատարեցի: Խալդ աստծո մեծությամբ Արգիշտի՝ Մենուայի որդի, արքա հզոր, արքա Բիայնա երկրի, տերը Տուշպա քաղաքի»:

Պահպանված պատմական այդ արձանագրությունը հնարավորություն է տվել գիտնականներին հստակեցնելու Երևանի ծննդյան տարեթիվը` մ. թ. ա. 782թ.: Էրեբունի-Երևանը հիմնադրվել է Հռոմից 29 տարի առաջ, Բաբելոնի, Նինվեի ու Պերսեպոլիսի հասակակիցն է, բայց, ի տարբերություն վերջիններիս, դարձել է 21-րդ դարի ծաղկուն քաղաքներից մեկը:
Դարերի ընթացքում մեծ է եղել քաղաքի դերը Հայաստանի տնտեսական և հասարակական-քաղաքական կյանքում: Առևտրի այդ մեծ կենտրոնով էին անցնում քարավանային բազմաթիվ ճանապարհներ:  Հնագիտական պեղումները վկայում են, որ Էրեբունին վարչական խոշոր կենտրոն էր` ամենահզորը Արարատյան դաշտում
Դարերի ընթացքում քաղաքը մնացել է կանգուն` անցնելով բազում արհավիրքների ու փորձությունների միջով: Անթիվ են եղել ասորիների, հռոմեացիների, բյուզանդացիների, պարսիկների, արաբների, սելջուկների, մոնղոլների ու թուրքերի ասպատակությունները, բայց ժողովուրդը շարունակում էր արարել` դիմակայելով բոլոր արհավիրքները: Զուգահեռաբար ստեղծվել է քաղաքակրթություն` արժեքավոր մշակույթով ու գիտությամբ:

Առաջադրանք

  • Ե՞րբ է համարվում Երևանի ծննդյան տարեթիվը։
    • Երևանի ծննդյան տարեթիվը` մ. թ. ա. 782թ.:
  • Ո՞վ է Երևան դարձած Էրեբունի քաղաքը կառուցել։
    • Խալդ աստծո մեծությամբ Արգիշտին՝ Մենուայի որդին, այս անառիկ ամրոցը կառուցեց և անվանեց Էրեբունի քաղաք՝ ի հզորություն Բիայնա երկրի և ի սարսափ  թշնամիների:
  • Որտե՞ղ է կառուցվել Էրեբունի քաղաքը։
    • Կառուցվել է Ուրարտույում։
  • Որքա՞ն հին է Երևանը։
    • Կառուցվել է մ․ թ․ ա․ 782թ.:
  • Համացանցից դուրս գրիր տեղեկություններ Վանի թագավորության մասին և հրապարակիր բլոգում։
    • Այն անվանել էին Նաիրի, Ուրարտու, Բիայնիլի, իսկ աստվածաշնչում Արարատ։
    •  Արամե Ուրարտացին թագավորության հիմնադիր արքան էր համարվել։
    • Վանի թագավորության ժամանակ գլխավոր աստվածը եղել է Խալդին, եղել են Խալդիին վերաբերող կրոնական կառույցներ օրինակ՝ Մհերի դուռն ու Աշոտակերտը, դրանք կոչվել են Խալդիի դարպասներ, այնտեղ զոհաբերել են կերդանիներ։
    • Այդ ժամանակաշրջանում զարգացած է եղել տաճարաշինությունը, տաճարների պատերը զարդարված էին նկարներով։
    • Վանի թագավորության դարաշրջանից պահպանվել են ավելի քան 600 սեպագիր արձանագրություններ, որոնք գրված են քարի, մետաղյա իրերի և կավե սալիկների վրա։ 
Posted in Русский, գարուն

Выбери картинку и составь по ней рассказ (7-10 предложений). Результат выложи у себя в блоге.

  1. Однажды Эрик с папой пошли в океанариум. Они сморили на рыб. Эрик спросил:
    • -Папа, а как рыбки здесь в воде?
    • -Эрик, их с океана принесли, чтобы люди смотрели на рыб.
    • -А, я понял. А можно завтра ещё придём?
    • -Да!

2. Одним тёплым весенним днём друзья собрались во дворе. Была солнечная, тёплая погода. Ребята вышли, чтобы подышать свежим воздухом и пообщаться. Наташа гуляла со своей собакой, Игорь взял футбольный мяч, Андрюша взял шахматы, Серёжа взял собачку, а Иван взял книги. Они играли, гуляли, разговаривали, читали книги и играли в шахматы.

3. В шесть тридцать вечера семья собралась за обеденным столом. Юля, папа и дедуля смотрели на бабулю. А Миша и мама смотрели друг на друга. Миша всегда рассказывал смешные истории. Все рады. А бабуля рассказывала о детстве и о том как она играла.

Posted in բնագիտություն, գարուն

Խնայե՛նք բնական պաշարները

Բնության մեջ եղած այն ամենն, ինչ մարդիկ օգտագործում են իրենց կարիքների  համար, համարվում են բնական պաշարներ:  Օրինակ՝ կաուչուկի  ծառը գոյություն  է ունեցել  անհիշելի ժամանակներից,  բայց այն պահից, երբ մարդիկ սովորեցին դրա հյութից ռետին ստանալ անվադողեր և շատ այլ իրեր պատրաստելու համար, այդ զարմանահրաշ ծառը բնական պաշար համարվեց:
Երկրի  բնական պաշարները բազմազան են: Դրանցից ամենակարևորներն են հողը, օդը, ջուրը, արևի ջերմությունն ու լույսը: Բնական պաշարներ են ապարները, մետաղները, հանածո վառելիքը: Բնական պաշար են նաև բույսերն  ու կենդանիները, որոնք մարդն օգտագործում է որպես սնունդ կամ արտադրության համար  հումք, ասենք՝ բամբակից, վուշից ու բրդից թել են ստանում, կաշվից կոշիկ են կարում և այլն: Բույսերը ու կենդանիները համարվում են վերականգնվող պաշարներ:

Կարո՞ղ եք բացատրել՝ ինչու:

   Բայց բնության բարիքների մի մասն էլ չվերականգնվող է: Դրանց պաշարներն անսահման չեն և կարող են սպառվել:
Բնության բարիքները խնայելու միջոց է երկրորդային օգտագործումը: Օրինակ՝ օգտագործված թուղթը, թիթեղյա տուփերը, պլաստմասսայե իրերը,  ապակին կարելի է վերամշակել և կրկին օգտագործել:
1. Բնության բարիքները գրե՛ք երկու սյունակով. վերականգնվող և  չվերականգնվող.
պղինձ, ձուկ, նավթ, հացահատիկ, կաուչուկ, կավիճ, բամբակ, աղ, կաթ, մարմար, ձու, քարածուխ, ձեթ, բուրդ, երկաթ, միս, բանջարեղեն, տուֆ, արծաթ, մրգեր, փայտ:
Վերականգնվող պաշարներ                          Չվերականգնվող  պաշարներ

ձուկ պղինձ

հացահատիկ նավթ

կաուչուկ մարմար

ձեթ քարածուխ

կաթ երկաթ

ձու տուֆ

բուրդ արծաթ

միս

բանջարեղեն

մրգեր

փայտ

բամբակ

կավիճ

2․ Կատարի՛ր քո ցանկությամբ ջրի հետ կապված մի փորձ։